Street residency στην πλατεία Ομόνοιας.

Το “Ημερολόγιο Ομονοίας” ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2012 ως ένα ερευνητικό πρότζεκτ για την Ομόνοια, με προσωρινή έδρα κατόπιν ευγενικής παραχώρησης του ιδιοκτήτη ένα από τα παλιά δικηγορικά γραφεία της Πανεπιστημίου 64, ένα τετράγωνο απόσταση από την πλατεία.

Η λέξη Ημερολόγιο αποδίδει σε σημαντικό βαθμό τη φύση αυτής της έρευνας, που είναι πρωτίστως βιωματική. Είναι μια απόπειρα να μιλήσει κανείς για τον χώρο με τρόπο συνθετικό – όχι από την πλευρά της ιστορίας, όχι από την πλευρά της αρχιτεκτονικής, της εικόνας ή της ποίησης ανεξάρτητα. Μέσα στα σχέδια αντανακλάται η ιστορία, μέσα στα ποιήματα και τις μικρο-ιστορίες το σχέδιο της Ομονοίας.

Ειδικά για την πλατεία Ομονοίας, η ποικιλία και η διαπλοκή των δυνατών αναγνώσεων είναι πολύ μεγάλη, κι είναι αυτές όλες μαζί που φτιάχνουν τον μύθο της . Η Ομόνοια έλκει τις ιστορίες. Δεν έχει μόνο έναν πολύ ισχυρό συμβολισμό για την Αθήνα, μα και για τη χώρα, μα κι ένα φαντασιακό απόθεμα ανεξάντλητο. Η Ομόνοια θα είναι πάντα ανοιχτή στη συλλογική φαντασίωση, γιατί ποτέ δεν θα ολοκληρωθεί. Μετά την ριζική ανατροπή του αρχικού σχέδιου των Κλεάνθη & Schaubert ,  το πρόβλημα της πλατείας που ήταν πάντα τετράγωνη, αλλά στη συλλογική μνήμη και στη σωματική εμπειρία είναι πάντα κυκλική, μοιάζει τόσο αδύνατο όσο κι ο τετραγωνισμός του κύκλου.

Αρχικό κίνητρο ήταν, μέσα από μια επιτόπια παρατήρηση, να ερευνηθεί ακριβώς το παράδοξο της πλατείας Ομονοίας, η οποία έχοντας αλλάξει  μορφή πιο πολλές φορές από κάθε άλλη στην Αθήνα, εξακολουθεί,  μετά από τόσες αναπλάσεις και διαγωνισμούς να παραμένει στην κοινή συνείδηση ως μια αποτυχία του σχεδιασμού. Είχε προηγηθεί η συμμετοχή στην πολεοδομική έρευνα CCR- Πόλη Κοινοί Πόροι 2010 για τη γειτονιά του Γερανίου, που κατέγραψε κάποια ανθρωπολογικά και αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά της περιοχής.
Η επιλογή της βιωματικής προσέγγισης και αφηγηματικής απόδοσης ήταν κάτι που  υπέβαλλε η ίδια η φύση της πλατείας ως ένα προσαρμοστικό και συγχρόνως αρκετά σταθερό κοινωνικό οικοσύστημα με ακτίνα πολύ ευρύτερη της άμεσης χωρικής της επικράτειας. Προσαρμοστικό γιατι μπορεί να απορροφά τις μεταβολές και σταθερό γιατί οι σχέσεις και οι τρόποι λειτουργίας του φαίνεται να είναι ίδιοι από τις αρχές του αιώνα όταν διαμορφώθηκε ο χαρακτήρας της  ως ένα συγκοινωνιακός κόμβος και σημείο υποδοχής των νεόφερτων στην πόλη.

Οι υπάρχουσες κοινωνικές ιεραρχίες της πλατείας, δυσανάγνωστες για όσους  είναι έξω από αυτές, καθορίζουν την μορφή της με πιο έντονο τρόπο από τον εκάστοτε σχεδιασμό ή τις όποιες επενδυτικές προσδοκίες. Το επίπεδο του δρόμου, οι σχέσεις του πεζοδρομίου και όλη η κρυφή τους διαστρωματώση είναι απολύτως κομβικά για την κατανοήση των μηχανισμών παραγωγής του αστικού χώρου στην περίπτωση αυτή. Το περπάτημα σε όλες τις ώρες της μέρας, σε ξεχωριστές και ειδικές μέρες, γίνεται ένα εργαλείο έρευνας- η αφήγηση συγκροτείται περιπατητικά.

Από τις συστηματικές περιπλανήσεις στην πλατεία, την παρατήρηση και καταγραφή, προέκυψε μια συλλογή από κείμενα και εικόνες, βίντεο, ιστορικό υλικό, χάρτες και σχέδια, μαρτυρίες των ανθρώπων της πλατείας. Το πρωτογενές αυτό υλικό οργανώνεται με διαφόρους τρόπους παίρνοντας την μορφή ξεναγήσεων, performance-lectures, ενός μπλογκ και μιας έκδοσης που αναμένεται.

>>Το μπλογκ Ημερολόγιο Ομονοίας<<

“Ο κύκλος της Ομόνοιας είναι ασφαλής, είναι λαμπερός, είναι ένα κουβάρι δυνατοτήτων. Δεν είχα κάτσει ποτέ πριν στο κέντρο της πλατείας Ομονοίας. Αν σταθείς όμως στο κέντρο, τότε νιώθεις όλους τους δρόμους να ξετυλίγονται γύρω σαν  ίχνη μύριων παράλληλων μέλλοντων χρόνων. Οι δρόμοι ο καθένας με διαφορετική προοπτική, ανοιχτή μέχρι το τέλος, οι δρόμοι είναι υποσχέσεις. Αν έφτανες νύχτα στην Ομόνοια και δεν ήξερες τίποτε πέρα απ’ αυτή, μπορούσες να πιστέψεις ότι εδώ αρχίζει ο κόσμος. Το κυκλικό σχήμα μας είλκυε όλους. Οι άπειρες δυνατότητες γύριζαν γύρω απ’ την πλατεία. Καταδικασμένες να γυροφέρνουν χωρίς να δύνανται ν’ αποφασίσουν.”