Κωνσταντίνα Θεοδώρου
Πανεπιστημίου ημέρα με πορεία- προσωπικό αρχείο
Το συμβολικό παράδειγμα -Γιατί τόση συζήτηση για το Rethink?
Για την πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου έχουν γραφτεί σχεδόν τα πάντα-
Το θέμα κατάφερε να παραμείνει στο επίκεντρο της συζήτησης για την Αθήνα επισκιάζοντας θέματα εξίσου και πιο σημαντικά, όπως το ρυθμιστικό σχέδιο του λεκανοπέδιου, το σκάνδαλο του Ελληνικού κ.α. Κατάφερε να επισκιάσει και τα έργα του Φαληρικού Όρμου στη συζήτηση που έγινε μετά την πρόσφατη διαρροή της φημολογίας ότι η Ευρωπαϊκή ένωση αρνείται να χρηματοδοτήσει τα δυο έργα. Διαβάζοντας τα σχόλια κάτω από την είδηση, σε site αρκετά ετερόκλητα μεταξύ τους, φαίνεται πως τα νέα για την Πανεπιστημίου συζητήθηκαν πολύ περισσότερο και έγιναν δεκτά με ανακούφιση, σε αντίθεση με τον Φαληρικό Όρμο, για τον οποίο υπήρξε γενική απογοήτευση τη στιγμή που η περίπτωση του είναι πολύ πιο σκανδαλώδης και σοβαρή. Τουλάχιστον η Πανεπιστημίου είναι ακόμα δημόσιος χώρος ενώ ο Φαληρικός Όρμος μεταβιβάστηκε στην Παράκτιο μέτωπο ΑΕ που σημαίνει ό,τι κάποια στιγμή μπορεί να γίνει απρόσβατος για το κοινό.
Το θέμα μπήκε κάπως στο περιθώριο μόνο όταν, μετά το Μάιο του 2014, η συζήτηση στράφηκε στο πολύ σοβαρότερο και πανελλήνιας απήχησης θέμα των αιγιαλών. Στην ουσία το θέμα των αιγιαλών ήταν μόνο μια υποπερίπτωση ενός ευρύτερου σχεδίου, που εν ολίγοις συνοψιζόταν στη συνολική κατεδάφιση του πολεοδομικού σχεδιασμού. Στην περίπτωση του Rethink, όπως και στους αιγιαλούς, η μερική περίπτωση επισκίασε το όλον και πιο σοβαρό θέμα, που είναι η τουριστο-κεντρική κατεύθυνση των επεμβάσεων στην Αθήνα για τα επόμενα χρόνια. Μιλάμε για το Rethink, όπως και για τους αιγιαλούς, γιατί ακριβώς αποτελούν την εικόνα -σύμβολο του όλου. Οι μεν παραλίες ως η κλασική εικονογράφηση του τι είναι Ελλάδα, η μεν Πανεπιστημίου ως ο κατεξοχήν δρόμος του σύγχρονου αθηναϊκού κέντρου.
Μιλάμε επίσης για την Πανεπιστημίου, γιατί η περίπτωσή της είναι “απτή”, είναι μέσα στα πόδια μας, στις καθημερινές μας διαδρομές. Η τόση δημοσιότητα γύρω από αυτή και οι εικόνες του διαγωνισμού έκαναν και τον πιο αδαή να μπορεί να έχει άποψη. Για όλα αυτά η επέμβαση στην Πανεπιστημίου αποκτά ένα ειδικό βάρος, αυτό του διδακτικού προτύπου, του παραδείγματος. Εισάγει το ευρύ κοινό σε ένα ύφος και πνεύμα σχεδιασμού που φαίνεται ότι θα διαπνέει όλες τις μελλοντικές επεμβάσεις στην Αθήνα. Ως διδακτικό παράδειγμα λοιπόν κρίνεται με ιδιαίτερη βαρύτητα- κάθε αστοχία συμβολικά θα πολλαπλασιάζεται.
RETHINK ΑΤΗENS- O μονόδρομος;
Ήδη έχει επιστρατευτεί μια επικοινωνιακή δύναμη για να καλύψει το κενό που θα αφήσουν τα μεγάλα έργα απαντώντας στην ερώτηση “μετά το rethink τι”, ωσάν το rethink να ήταν η μόνη απάντηση στο τι κάνουμε με το κέντρο της Αθήνας. Έτσι βέβαια προωθήθηκε επικοινωνιακά, ως ο μονόδρομος για την ανάπλαση του κέντρου- ως η μοναδική επιλογή σε ένα εκβιαστικό δίλημμα, ή το rethink ή τίποτα, όπως τόλμησε να πει διόλου επιστημονικά και ο επιστημονικός υπεύθυνός του Π. Τουρνικιώτης. Στην κριτική της αντίθετης πλευρά επικράτησε η γραμμή, πάνω στην οποία πάτησε και η ΕΕ για να δικαιολογήσει την απόρριψη, ότι είναι έργο βιτρίνας, περιττή σπατάλη εν μέσω κρίσης. Το αποτέλεσμα αυτής της δίπολης προπαγάνδας είναι ότι στο άκουσμα του νέου της μη χρηματοδότησης το κοινό αναγνώρισε μεν μετά λύπης ότι δεν πρέπει να γίνει ένα τέτοιο σπάταλο έργο σε καιρό κρίσης, αλλά τώρα; πώς θα σωθεί το κέντρο.
Το πρόβλημα όμως με την Πανεπιστημίου δεν είναι ότι είναι έργο βιτρίνας, αλλά ότι δεν σώζει το κέντρο, τουναντίον. Και δώρο να μας την κάνανε θα έπρεπε να πούμε όχι. Δεν απαντάει σε καμία λειτουργική ανάγκη της πόλης, δεν δίνει καμιά ουσιαστική απάντηση στα προβλήματα του κέντρου και κατά πάσα πιθανότητα θα όξυνε αρκετά από αυτά. Περισσότερο απ’ όλα όμως, ακόμα κι αν κάποια στιγμή το έργο υλοποιούνταν και όλα έβαιναν καλώς και οι τωρινές ενστάσεις, εκφρασμένες υπό το φως της κρίσης, διαψεύδονταν, – όποια κι αν ήταν η επιτυχία του έργου στο μέλλον-, υπάρχουν εδώ και τώρα στο παρόν και δεν πρόκειται να σβηστούν στο μέλλον πολύ σοβαρές ενστάσεις ως προς τις κατευθύνσεις και το ήθος που εισάγει, ως προς τη διαδικασία, τον τρόπο σχεδιασμού και το όραμα που φέρει για την πόλη. Ως παράδειγμα έχει ήδη λειτουργήσει αρνητικά. Continue reading
